De nerd in mij maakt momenteel kleine vreugdedansjes. Overal zie ik in een normaliter conservatieve wereld, de juridische sector, allemaal technologische ontwikkelingen omarmd worden. En dan heb ik het niet over innovaties op het gebied van LegalTech, maar er worden manieren van werken en technieken omarmd die voorheen onbespreekbaar waren.
U zult wel denken, daar is weer zo’n arrogante hoogvlieger die ons komt vertellen dat we gewoon een stel ouderwetse zeurneuzen zijn die met onze tijd mee moeten gaan. Maar dat is absoluut niet wat ik probeer te zeggen, want ik weet dat veel van u advocaten, notarissen en deurwaarders juist graag met de tijd mee willen gaan, maar worden tegengehouden door wet- en regelgeving. Dit blog gaat over hoe, in tijden van crisis, dingen mogelijk worden en we nieuwe ontwikkelingen opeens sneller kunnen omarmen.
Nood begint wet te breken
Dit is wat ik nu zie gebeuren: nood begint wet te breken. Soms zelfs letterlijk door het aannemen van een spoedwet die geldig is tot in ieder geval 1 september. Alleen al in de afgelopen drie weken van onze intelligente lockdown zijn in een tempo dat zonder crisis niet mogelijk was, een paar belangrijke zaken gebeurd op het gebied van digitalisering in de juridische praktijk:
- Mensen die door corona niet in persoon bij de notaris kunnen verschijnen, kunnen via audiovisuele communicatiemiddelen toch een akte tot stand laten komen, zoals een testament. Dit met dank aan een lobby vanuit de sector zelf overigens, chapeau daarvoor!
- De Rechtspraak is op veel meer plekken videoverbindingen in gaan zetten bij mondelinge behandelingen. Ook hoeft straks een advocaat of een procespartij niet fysiek meer te verschijnen omdat met beeldbellen kan worden volstaan.
- Een aantal uitzonderingen voor de toepassing van videoconferenties in specifieke strafrecht casussen zijn opgeheven, waardoor ook hier videobellen kan worden toegepast.
- Veilig mailen is door de Rechtspraak tijdelijk gelijkgesteld aan de fax. Dit betekent dat u als advocaat via de door de Rechtspraak gekozen veilig mailen dienst van Zivver, nu op een rechtsgeldige manier processtukken kunt aanleveren. Let wel op: de wetgever heeft besloten dat processtukken die volgens de wet ondertekend moeten worden, binnen 14 dagen nog nagezonden dienen te worden per post. Anders zijn de stukken niet bruikbaar.
Ik weet niet hoe het met u zit, maar ik vind bovenstaande echt onwijs grote veranderingen! In een paar weken tijd zijn de verschijningsplicht, de fax en de manier waarop we strafprocessen in dit land laten verlopen, compleet overhoopgegooid. We gaan met z’n allen noodgedwongen nieuwe dingen proberen, experimenteren en alles is in één keer naar de 21e eeuw getrokken.
Ja, we hebben nog steeds stappen te maken, maar wat zijn we nu opeens ver gekomen. En het veilig mailen zou mogelijk zelfs een katalysator kunnen zijn voor het digitaal procederen, de digitale brievenbus waar de Rechtspraak mee bezig is. En over dat nasturen van stukken per post… Laten we dat maar een overgangsfase noemen.
Veranderingen binnen kantoren
Ook binnen juridische kantoren zelf zien we van alles schuiven, bewegen en veranderen. Vooral bij advocatenkantoren worden traditionele denkpatronen doorbroken. “We hebben een duur pand, dus daar moet iedereen gaan zitten om te werken” – kent u hem?
Kantoren waar we tot voor kort dit mantra door de bestuurskamer hoorden gaan, zijn in no time 180 graden gedraaid naar “Ok, dit pand moet zo snel mogelijk leeg, hoe kunnen we ervoor zorgen dat echt iedereen thuis veilig en efficiënt aan de slag kan?” Fantastisch toch? Zaken die voorheen onbespreekbaar waren op het gebied van beleid, worden door de noodzaak opeens helemaal opengebroken.
De 21e eeuw
Hopelijk zijn de ervaringen met de inzet van nieuwe manieren van werken en communiceren voor alle ketenpartners de komende maanden zo verrassend positief, dat we ze als de nieuwe standaard gaan bestempelen. “Never let a good crisis go to waste”, zei Winston Churchill. Laten we als deze crisis achter ons ligt niet terugvallen in onze oude patronen, maar deze gedwongen proeftuin gebruiken om de vernieuwde manieren van werken in de 21e eeuw te kunnen behouden.
