Marjan Hermkes - Managing Director Epona: Onze wereld is continu in beweging: technologische ontwikkelingen volgen elkaar in steeds sneller tempo op en het bijhouden van alle nieuwe trends is een dagtaak op zich. Laat staan het implementeren van innovaties in de bedrijfsvoering.
Toch is innovatie één van de belangrijkste voorwaarden voor succes, het onderscheidt succesvolle ondernemingen van hun concurrenten: “Innovation distinguishes between a leader and a follower”, aldus wijlen Steve Jobs.
Research & Development (R&D) afdelingen van grote bedrijven zorgen voor deze innovatie. In Amerika besteden ondernemingen gemiddeld zo’n 3,5% van hun inkomsten aan R&D, met uitschieters van boven de 40% bij sommige farmaceutische giganten.
Natuurlijk is dit percentage afhankelijk van de sector. Een technologiebedrijf zal meer en sneller moeten innoveren vergeleken met bijvoorbeeld de advocatuur, maar helaas is er bijna geen advocatenkantoor te vinden dat serieus aan R&D doet.
R&D staat niet gelijk aan wereldvreemde wetenschappers met witte jassen die in laboratoria op zoek zijn naar antimaterie. Ook zakelijke dienstverleners zijn er serieus mee bezig, maar waarom blijft de advocatuur achter? Moeten advocatenkantoren geen onderzoek doen naar nieuwe diensten en producten voor hun cliënten? Zijn er geen betere manieren om producten aan te bieden? Is het niet verstandig om systematisch te onderzoeken welke innoverende alternatieven er zijn voor het traditionele “uurtje-factuurtje”?
Natuurlijk zijn er kantoren in Nederland die wel iets doen aan vernieuwing. Het “vanDienst” concept van Van Benthem en Keulen is daar een voorbeeld van. Een ander voorbeeld is De Brauw Blackstone Westbroek dat vorig jaar van start ging met een nieuwe manier van communiceren en samenwerken met cliënten. Mooie voorbeelden van twee top-kantoren, de vraag is echter of andere kantoren ook bezig zijn met een systematische innovatieve aanpak of dat vernieuwing niet verder komt dan de vergaderkamer.
R&D kost geld: er is budget en tijd voor nodig en dat zal de belangrijkste belemmering zijn voor het ontbreken van innovatie in de advocatuur. Immers, het budget komt direct uit de inkomsten en heeft dus een negatief effect op het inkomen van vennoten terwijl de vruchten pas later kunnen worden geplukt. Korte-termijn winst is kennelijk nog steeds belangrijker, maar is het ontwikkelen van een strategie om op lange termijn te kunnen blijven voortbestaan niet veel belangrijker?
Innoveert de advocatuur dan helemaal niet? Dat is veel te kort door de bocht. Veel kantoren hebben de maatschap als organisatievorm al vaarwel gezegd en ook de klassieke beloningsstructuur is al lang niet meer heilig. Innovatie is niet alleen het domein van de ICT afdeling.
Zoals gezegd zijn er advocatenkantoren die met behulp van nieuwe technologie processen automatiseren, beter en slimmer met cliënten communiceren en steeds meer grip krijgen op de bedrijfsvoering. De vraag is echter of dit ook systematisch gebeurt, iets dat serieus betwijfeld kan worden. In verreweg de meeste gevallen vindt deze innovatie niet direct bij de advocatenkantoren plaats, maar bij technologiebedrijven die zich focussen op de juridische markt.
Advocatenkantoren zouden R&D een stuk serieuzer moeten nemen. Marketing medewerkers moeten vrij spel krijgen om een systematische R&D aanpak te ontwikkelen en advocaten moeten naast hun jaarlijkse target ook tijd ter beschikking krijgen om serieus na te denken over innovatie. Ook cliënten (die vaak al veel verder zijn met innoveren) zouden betrokken kunnen worden bij dit proces: een innovatie op zich!
Een goed voorbeeld van een advocatenkantoor dat innovatie echt serieus neemt is het Amerikaanse top-100 kantoor Akerman LLP. Eerder dit jaar kondigde zij als eerste advocatenkantoor ter wereld een R&D Council aan: een team van advocaten aangevuld met enkele belangrijke cliënten, verantwoordelijk voor het ontwikkelen van nieuwe producten en diensten die zowel het kantoor als hun cliënten ten goede moeten komen.
Maar laten we niet te somber eindigen. In Nederland wordt innovatie in de advocatuur al een aantal jaar beloond met verschillende prijzen. Natuurlijk is daar Dirkzwager die al meerdere innovatie-awards in de wacht sleepte voor hun sociale media strategie en het kennisdelen. Van Doorne staat dit jaar in de top 10 van meest innovatieve niet-Engelse advocatenkantoren in Europa en ook Kennedy Van der Laan mag geprezen worden voor hun innoverende nieuwe IT omgeving die enkele jaren geleden werd geïmplementeerd.
Charles Darwin was er al van overtuigd: het is niet de sterkste of slimste van een soort die overleeft, maar degene die zich het snelste kan aanpassen aan veranderingen. Precies hetzelfde geldt voor het bedrijfsleven en dus ook voor de advocatuur. Een serieuze R&D strategie zal daar zeker aan bijdragen.
