Het klinkt als een spannend science fiction boek, maar wordt binnenkort toegankelijk voor iedereen: de metaverse. Een virtuele wereld waarin u samenwerkt, samen dingen onderneemt en waar u, als het aan Big Tech ligt, een compleet tweede bestaan opbouwt in hun digitaal geschapen wereld. De nuchtere Hollander denkt nu; “Tuurlijk Mark Zuckerberg, ga jij lekker zelf de hele dag in je digitale wonderland rondlopen, ik heb wel wat belangrijkers te doen”. Maar als we even voorbij de eerste scepsis kijken, welke mogelijkheden biedt de metaverse dan voor juridisch Nederland? Is het een spelletje of zit er echte waarde in?
De metaverse belofte
Laten we eerst even beginnen met wat dat metaverse is. Een metaverse is een virtuele wereld waarin u als digitale avatar van uzelf (een virtueel kopie) vrij kunt rondlopen en interacteren met virtuele objecten of personen. Zo kunt u samen virtueel spelletjes spelen, vergaderen, dingen bouwen of evenementen bezoeken. Het mooie aan zo’n virtuele wereld is dat de fantasie vooral bepaalt wat er kan. Een metaverse is toegankelijk op vele manieren en verschillende tech bedrijven regelen dat weer op een andere manier. Er zijn dus ook meerdere metaverses, want iedereen wil natuurlijk de baas zijn in zijn eigen virtuele wereldje.
Toegang tot de metaverse gaat via bijvoorbeeld een VR-bril, waarin u volledig opgaat in deze wereld en u zelfs met haptische feedback (denk aan handschoenen met trillingen) objecten zou kunnen aanraken en voelen. Maar u kunt ook met Augmented Reality via een speciale bril virtuele objecten in uw zichtveld projecteren. En tot slot kunt u ook lekker ouderwets op uw platte monitorscherm rondwandelen in deze virtuele wereld.
In de onderste twee filmpjes leggen Mark Zuckerberg (Meta / Facebook) en Satya Nadella (Microsoft) hun eerste metaverse stappen uit. Met name in de uitleg van Microsoft ziet u een aantal goede praktische (zakelijke) voorbeelden van deze toepassing.
In de juridische praktijk: écht virtueel ontmoeten
Je kunt de metaverse vanuit twee juridische perspectieven bekijken. De verhandelingen in een metaverse en hoe zich die verhouden tot het recht, en de metaverse als technologisch onderdeel van een kantoor of bedrijfsproces. Ik focus me qua mogelijkheden eerst even op die tweede. Juristen zijn denk ik beter in staat te vertellen of bijvoorbeeld een rechtszaak over afpersing in een metaverse omgeving stand gaat houden voor de rechter dan ik.
Als een metaverse kans van slagen heeft, dan heeft Microsoft in mijn ogen zakelijk gezien de beste kaarten. Nu hybride werken steeds meer gemeengoed wordt, en mensen overal ter wereld op ieder moment van de dag bij een meeting zouden kunnen aansluiten, kan een metaverse omgeving die meeting extra dynamiek geven.
Ik zie ook nog wel voor me dat u zelf in een omgeving zit (bijvoorbeeld in de trein of auto) waarbij videobellen even onhandig is, maar voor de anderen zichtbaar bent als virtuele avatar. Dat is allicht leuker om naar te kijken voor de rest dan het bekende grijze bolletje met uw initialen. Microsoft heeft hier zelfs al een trucje voor bedacht, dat uw avatar op basis van uw stem en intonatie, gezichtsuitdrukkingen kan namaken voor een zo realistisch mogelijke beleving. Ik krijg persoonlijk vooral een Pixar film vibe van hoe dit er nu uitziet, maar het is een mooi begin.
Gimmick met potentie
Op de korte termijn moet u dus vooral denken aan gebruik van dit soort toepassingen in vergaderingen of een alternatief bedrijfsuitje. I know, niks gaat boven de energie van een fysieke ontmoeting voor bijvoorbeeld een goede brainstorm of moeilijk gesprek, maar probeer dit niet als silver bullet te zien voor ieder soort ontmoeting. Het zal beginnen als spielerei, en langzaam gaan we het dan afpellen naar wat er werkelijk nuttig is. En of dat dat dan via een plat scherm of VR bril gaat zijn, dat zal ook een persoonlijke voorkeur zijn.
In onderstaand filmpje geeft Microsoft al goed weer hoe een metaverse / VR omgeving in combinatie met Teams (Mesh for Teams) eruitziet. Ik moet zeggen, dat prikkelt de fantasie wel.
Laat de fantasie de vrije loop
En nu hoor ik u denken: “ja, en dan sta ik straks zeker als avatar in een rechtbank te pleiten?” of “zit ik dan straks met een VR-bril op de belehrung te doen?”. Wellicht, als u daarvoor openstaat en bovenal als dat bij wet zo geregeld is dat dat ook mag.
In de (verre) toekomst is het zeker denkbaar dat, zoals we dat tijdens de pandemie zittingen via video conferencing deden, we dit op termijn ook via VR in een metaverse omgeving doen. Of dat we cliënten in een virtueel kantoor ontvangen om akten te passeren of een adviesgesprek te voeren. Het is geen moeten, het is open staan voor de mogelijkheden.
Maar ik durf nog wel een stap verder te fantaseren. Kijk daarbij vooral goed naar de voorbeelden in de video van Microsoft. Wellicht dat u als advocaat, notaris of deurwaarder niet zelf een metaverse ontmoeting regelt, maar dat u wordt gevraagd om deel te nemen aan een metaverse ontmoeting. Wellicht dat u bijvoorbeeld in de toekomst virtueel een plaats delict bezoekt, of door het model van een nieuw te bouwen kantoorpand loopt waar een geschil over is. De vraag is dus niet alleen “wat kan ik er mee?” maar ook vooral “wat doet mijn omgeving ermee?”
Echt vernieuwend?
Het concept is overigens niet helemaal nieuw: herinnert u zich Second Life nog? Er werden complete bankkantoren gebouwd in deze digitale wereld, je mocht als bedrijf niet missen in deze virtuele wereld. We hebben als samenleving dus al eens gesnuffeld aan de mogelijkheden van een virtueel bestaan. En het bedrijf achter Second Life is in nieuwe handen, dus ook daar zal men gaan bouwen aan een nieuw metaverse.
Ik hoop dat dit blog u alvast een klein inzichtje heeft gegeven in wat er aan komt en bovenal dat ik een vonkje fantasie in uw brein heb getriggerd. Want is onze eigen fantasie, niet eigenlijk ook gewoon een soort metaverse...?
